Trafik Sigortası Neden Bu Kadar Yükseldi ?
Bu aralar Star Wars kadar konuşulan bir konu daha var. “Trafik sigortası prim savaşları”.
Tüm araç sürücülerinin kafasında tek bir soru var – “Trafik sigortası neden bu kadar yükseldi ?”
İşin ilginç olan tarafı ise sigorta şirketleri içerisinde bunun tam tersi bir durum sözkonusu. Onların akıllarındaki soru ise “Trafik sigortası neden bu kadar ucuz?”
Bu yazımda hem sektör içerisinden biri, hem de bir sigortalı olarak bu sorunu objektif olarak irdelemeye çalıştım.
Trafik Sigortası Nedir Biliyor Muyuz?
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki maalesef sigortalılar olarak trafik sigortasının daha tam olarak ne işe yaradığını bile bilmiyoruz. Zorunlu olduğu için yaptırdığımız bu sigortanın aslında bizim için çok ama çok önemli bir sigorta olduğunu biliyor musunuz?
Trafik sigortası, motorlu araçlar 3.şahıs sorumluluk sigortası olarak da izah edilen bir sigortadır. Bu sigorta, sizin kusurunuz nedeniyle yapmış olduğunuz maddi/yaralanmalı ya da ölümlü bir kazada karşı tarafın zararını/bedelini sizin yerinize öder.
Yani, bir araca mı çarptınız – o araçta meydana gelen hasarı belirli limitlere kadar trafik sigortanız öder. Ya da Allah korusun bir kişiye çarptınız ve ölümüne neden oldunuz. O kişinin -belirli hesaplama yöntemlerine göre- yakınlarına verilecek olan destekten yoksun kalma tazminatını sizin yerinize öderki, bu rakamlar çarptığınız kişiye bağlı olarak milyon TL lere kadar yükselebilecek rakamlardır.
Burada şunu çok net anlamalıyız ki, trafik sigortasız dolaşmak -maddi anlamda- saatli bir bomba ile dolaşmak gibidir.
Peki Ya Nedir Bu Limitler?
Yukarıda bahsetmiştim. Trafik sigortası maddi ya da ölümlü kazalarda kusur oranımıza bağlı olarak belirli limitlere kadar ödeme yapar. Bu limitler hiç de azımsanacak küçüklükte değildir.
1.1.2016 tarihinden itibaren geçerli trafik sigortası limitleri(*) aşağıdaki gibidir.
Buradaki tabloyu kısaca şöyle özetleyebiliriz.
- Maddi hasarlı bir kazada 62.000 TL
- Sakatlanma ve ölüm için 3.100.000 TL ‘ye
kadarki giderler trafik sigortanız tarafından karşılanabilmektedir. Bunlar gerçekten inanılmaz rakamlar. Bizler 300 – 500 TL öderken, sigorta şirketi 3 milyon TL lik bir riskin altına girmekte. Trafik sigortası kaskoya nasıl yaklaşır soruları vardı. Unutmayın ki kasko yalnızca sizin aracınızdaki hasarları aracınızın bedeline kadar öderken, trafik sigortanız 3 milyon TL lik hasarları ödemeye hazır.
Kafanızda birşeyler oluştu ise artık asıl konumuza geçebiliriz.
Neden Son Birkaç Yılda Primler Arttı ?
Primlerin artış sebebine gelmeden önce primlerin belirlenme yöntemi geçmişine kısaca bir bakalım.
Uzun bir zaman Hazine Müsteşarlığı tarafından sabit olarak belirlenen trafik sigortası primleri, önce yarı serbestliğe geçmiş (tavan fiyat uygulaması); sonrasında da tam serbestliğe geçmiştir. Artık trafik sigortası primleri sigorta şirketleri tarafından -rekabet ortamının da sağlanabilmesi amacıyla- serbestçe belirlenebilmektedir.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye Sigorta Birliği (TSB) nin yayınladığı bir rapor sigorta şirketleri açısından durumun ne kadar içler acısı olduğunu çok açık ortaya koymaktadır.
Son 10 yılda 7 milyar TL zarar !
Evet, yanlış duymadınız. TSB tarafından yayınlanan rapora göre; sigorta şirketleri son 10 yılda trafik sigortasından 7 milyar TL zarar etmiş durumda. Uzun bir zaman Trafik sigortasındaki zararları farklı ürünler ile telafi edebilen sigorta sektörü, artık bu ürünlerin de yetersiz kalması ile çareyi yüksek fiyatlandırmada bulmuştur.
Prim Artış Sebepleri
Primleri arttıran birçok sebep var, buyrun bazılarını inceleyelim…
- Serbest dönem öncesi primler olması gerekenden çok düşüktü; dolayısıyla bu primlere alışan sigortalılar yükselen primlere anlam veremedi.
- Özellikle ölümlü hasarlarda ödenen tazminat tutarları giderek artıyor. Bu ödemelerin formülize edilmesi şart.
- Belki de sektörün en büyük sorunu. Sahte beyanlar, sahte belgeler ile sigorta şirketlerinden para almaya çalışan bazı uyanıklar maalesef dürüst sigortalıların da priminin artmasına neden oluyor. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi tarafından kurulan Fraud Framework ile bunların azalacağını düşünüyorum.
- Sadece aktüeryal hesaplamalar ile primlerin belirlenmesi. İstatistik prim hesabında çok önemli bir konu; ama salt kullanılamayacağı artık çok aşikar.
- Değer Kaybı. Trafik sigortası genel şartlarına eklenen yeni maddeler ile artık sigortalılar değer kaybı tazminatlarını da sigorta şirketlerinden tazmin edebiliyorlar. Bu da sigorta şirketlerine ek bir maliyet getiriyor.
Bu ve bunun gibi birçok madde daha sayabiliriz. Ama bunların hiçbiri trafik sigortasındaki artışın açıklanması adına sigortalıları tatmin edecek bir cevap olmayacak, biliyorum. Sigorta şirketlerinin de yapması gereken birçok madde var elbette. Şimdi sigorta şirketleri açısından olayı bir inceleyelim…
Sadece Fiyat Artırmak Çözüm Müdür?
Kesinlikle hayır. Sigorta sektörünün geçmişte bu konuda yaptığı en büyük hata, kusurlu sürücülerin maliyetlerini kusursuz sürücülere de yüklemesi ve bunun sonucunda oluşan memnuniyetsizliklerdi.
Bugün trafik sigortasındaki hasar frekansı %8 civarında. Yani her 100 poliçeden 92 si poliçe dönemini hasarsız bir şekilde atlatıyor. O zaman %8 lik kısmın maliyetini %92 lik büyük bir kısma yüklemek sizce ne kadar doğru. %8 lik kısmı tespit edip sadece hasarlı sürücülere bu prim artışlarını yansıtmak aslında toplumun büyük bir bölümünü memnun edecek ve bu kadar tartışma aslında hiç yaşanmayacaktı.
Düşüncem, teknolojinin büyük bir hızla ilerlemesi ve Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi gibi tüm verilerin ortak merkezi olan bir kurumun sağladığı bilgiler ile artık çok daha iyi bir prim politikası izlenebileceği şeklinde.
Gerek kişi bazlı risk skorları olsun, gerekse de telematik dediğimiz araç takip sistemlerinden gelecek veriler ile artık iyi ve kötü sürücüler çok daha kolay bir şekilde ayırt edilebilecek ve fiyatlandırmalar da daha doğru yapılabilecektir. Sigorta şirketlerinin bu teknolojik gelişmelere olan uyum hızı, memnuniyetsizliklerin azalması adına büyük önem arzetmektedir.
Sigortalılara Neden Yüksek Fiyat Çıkardığınızı Söylüyor Musunuz?
Aslında bu konunun bu kadar büyümesinin bir nedeni de sigorta şirketlerinin sigortalılarına fiyat konusunda yeterince açıklama yapmamasından kaynaklanıyor. Sadece sektörün trafik sigortasından zarar edildiğinin söylenmesi sigortalıları açıkcası çok da tatmin etmiyor.
Bunun yerine benim önerim kişiselleştirilmiş açıklama metinlerinin de teklif ile birlikte sigortalılara gönderilmesi.
Örneğin, bir otomobil sahibi sigortalı, başvurduğu şirketten çok yüksek bir trafik sigortası teklifi almış olsun. Siz sadece yüksek bir fiyat teklifi yaparsanız sigortalı sigortam neden bu kadar yükseldi, yine mi zam geldi, gibi sorular sormaya başlayacaktır.
Bunun yerine prim teklifi ile birlikte;
- Geçen yıl 3 kaza yapmışsınız.
- 3 kaza için toplam 5.000 TL ödemişiz.
- Ortalama bir sürücü günde 3 saat trafikte iken, sizin ortalamanız 8 saat.
- Geçen sene X lira ödemişsiniz, bu seneki teklifimiz Y lira olup bunların toplamı bile geçen yıl size ödenen paradan düşük olacaktır vb. gibi bilgiler dönülebilir.
Ya da iyi bir sürücü için;
- Geçen yıl hiç kaza yapmamışsınız,
- Aracınızı geçen yıl sadece X kilometre kullanmışsınız,
bu yüzden size extra %Y indirim yaptık gibi bilgiler dönülebilir.
Bu tip bilgiler az da olsa sigortalıları daha detaylı düşünmeye ve dolayısıyla oluşan primlere daha az itiraz etmeye sevkedebilir.
Tartışmaları bitirecek yeni döneme hazır olun…
Sigortalılar açısından fiyatların birden bu kadar artmasına olan tepkilere hak veriyorum; ama sigortalı olarak ne kadar büyük bir riski teminat altına aldığımızı da unutmayalım. Trafik sigortası olmadan dolaşmak 3 milyon TL lik bir riski her an karşımıza çıkarabilir. Dolayısıyla ödeyeceğimiz prim buna bedel, yeterki adil olsun.
Şirketler açısından ise acil olarak daha adil bir fiyatlandırma sistemi kurulmasını en öncelikli iş olarak görüyorum. Çünkü bu şartlarda müşterileri ellerinde tutabilmek çok da mümkün görünmüyor.
Önümüzdeki yıllarda sigorta sektörünün teknoloji ile bütünleşmesi ile birlikte yeni ürünler, yeni fiyatlandırma stratejileri bizleri bekliyor. Ben çok daha adaletli bir prim sisteminin yakın bir zamanda oluşacağına eminim.
Biraz sabır, biraz da özverili bir çalışma ile Dünya’ya örnek olabilecek uygulamalar geliştireceğimizden kimsenin şüphesi olmasın.
Artık iyi sürücüler çok düşük fiyatlar, kötü araç kullananlar ise daha da yüksek fiyatlar ödemeye hazır olsun.
Saygılarımla,
Erkan Çinko 